Η έκθεση «Κ.Π. Καβάφης: "Ζωγραφισμένα" » στο Ίδρυμα Θεοχαράκη


Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών  διοργάνωσε την πολυπρόσωπη θεματική έκθεση Κ.Π. Καβάφης: Ζωγραφισμένα.
 Η έκθεση «Ζωγραφισμένα» αποκαλύπτει την οικουμενική διάσταση της ποίησης του Κ.Π. Καβάφη όπως αυτή αναδύεται μέσα από σημαντικά έργα και σχέδια των Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα (1906-1994) και Γιάννη Τσαρούχη (1910-1989) μαζί με 38 εικαστικούς δημιουργούς, οι οποίοι επέλεξαν ποιήματα του Αλεξανδρινού για την απόδοση του οραματικού τους κόσμου.





"Θάλασσα του πρωιού"

                Θεοχαράκης για το " Θάλασσα του Πρωιού"

Θάλασσα του Πρωιού (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ’ εγώ την φύσι λίγο.
Θάλασσας του πρωιού κι ανέφελου ουρανού
λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη· όλα
ωραία και μεγάλα φωτισμένα.

Εδώ ας σταθώ. Κι ας γελασθώ πως βλέπω αυτά
(τα είδ’ αλήθεια μια στιγμή σαν πρωτοστάθηκα)·
κι όχι κ’ εδώ τες φαντασίες μου,
τες αναμνήσεις μου, τα ινδάλματα της ηδονής.
-------------------------------------------------------------------------------
Αντώνης Χουδαλάκης για το ποίημα "Ενώπιον του αγάλματος του Ενδυμίωνος"
                                   Ενώπιον του Aγάλματος του Eνδυμίωνος (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Επί άρματος λευκού που τέσσαρες ημίονοι
πάλλευκοι σύρουν, με κοσμήματ’ αργυρά,
φθάνω εκ Μιλήτου εις τον Λάτμον. Ιερά
τελών — θυσίας και σπονδάς — τω Ενδυμίωνι,
από την Aλεξάνδρειαν έπλευσα εν τριήρει πορφυρά.—
Ιδού το άγαλμα. Εν εκστάσει βλέπω νυν
του Ενδυμίωνος την φημισμένην καλλονήν.
Ιάσμων κάνιστρα κενούν οι δούλοι μου· κ’ ευοίωνοι
επευφημίαι εξύπνησαν αρχαίων χρόνων ηδονήν.

---------------------------------------------------------------------------------



















--------------------------
Ειρήνη Γκόνου "Μακρυά"

                         Μακρυά (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω...
Μα έτσι εσβύσθη πια... σαν τίποτε δεν απομένει —
γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.

Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί...
Εκείνη του Aυγούστου — Aύγουστος ήταν; — η βραδυά...
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά...
A ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί.

----------------------------------------------------------


Έργο του Τσαρούχη (θεωρήθηκε ότι ταιριάζει)





1. Γιάννης Τσαρούχης. Εικονογράφηση για το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη «Ωραία λουλούδια και άσπρα ως ταίριαζαν πολύ».
Γιάννης Τσαρούχης. Εικονογράφηση για το ποίημα του Κ. Π. Καβάφη «Ωραία λουλούδια και άσπρα ως ταίριαζαν πολύ».
                                  Ωραία λουλούδια κι άσπρα ως ταίριαζαν πολύ (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Μπήκε στο καφενείο   όπου επήγαιναν μαζύ.—
Ο φίλος του εδώ   προ τριώ μηνών του είπε,
«Δεν έχουμε πεντάρα.   Δυο πάμπτωχα παιδιά
είμεθα — ξεπεσμένοι   στα κέντρα τα φθηνά.
Σ’ το λέγω φανερά,   με σένα δεν μπορώ
να περπατώ.  Ένας άλλος,   μάθε το, με ζητεί.»
Ο άλλος τού είχε τάξει   δυο φορεσιές, και κάτι
μεταξωτά μαντήλια.—   Για να τον ξαναπάρει
εχάλασε τον κόσμο,   και βρήκε είκοσι λίρες.
Ήλθε ξανά μαζύ του   για τες είκοσι λίρες·
μα και, κοντά σ’ αυτές,   για την παληά φιλία,
για την παληάν αγάπη,   για το βαθύ αίσθημά των.—
Ο «άλλος» ήταν ψεύτης,   παληόπαιδο σωστό·
μια φορεσιά μονάχα   του είχε κάμει, και
με το στανιό και τούτην,   με χίλια παρακάλια.

Μα τώρα πια δεν θέλει   μήτε τες φορεσιές,
και μήτε διόλου τα   μεταξωτά μαντήλια,
και μήτε είκοσι λίρες,   και μήτε είκοσι γρόσια.

Την Κυριακή τον θάψαν,   στες δέκα το πρωί.
Την Κυριακή τον θάψαν:   πάει εβδομάς σχεδόν.

Στην πτωχική του κάσα   του έβαλε λουλούδια,
ωραία λουλούδια κι άσπρα   ως ταίριαζαν πολύ
στην εμορφιά του και   στα είκοσι δυο του χρόνια.

Όταν το βράδυ επήγεν—   έτυχε μια δουλειά,
μια ανάγκη του ψωμιού του—   στο καφενείον όπου
επήγαιναν μαζύ:   μαχαίρι στην καρδιά του
το μαύρο καφενείο   όπου επήγαιναν μαζύ.


----------------------------------------------------------------------------------------


Μποκόρος για το ποίημα "Κεριά"


Εκτύπωση


Αχ. Δρούγκας "Κεριά"

Τσόκλης για το ποίημα "Κεριά"



Τσόκλης για τα "Κεριά"
Κεριά (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Του μέλλοντος η μέρες στέκοντ’ εμπροστά μας
σα μια σειρά κεράκια αναμένα —
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.

Η περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λυωμένα, και κυρτά.

Δεν θέλω να τα βλέπω· με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ’ αναμένα μου κεριά.

Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.
----------------------------------------------------
Αυτό το εξαιρετικό παλιό  έργο του Μυταρά το "πάντρεψαν" με το ποίημα "Λάνη Τάφος".(;)


                                                           Λάνη Tάφος
Εκτύπωση
Ο Λάνης που αγάπησες εδώ δεν είναι, Μάρκε,
στον τάφο που έρχεσαι και κλαις, και μένεις ώρες κι ώρες.
Τον Λάνη που αγάπησες τον έχεις πιο κοντά σου
στο σπίτι σου όταν κλείεσαι και βλέπεις την εικόνα,
που αυτή κάπως διατήρησεν ό,τ’ είχε που ν’ αξίζει,
που αυτή κάπως διατήρησεν ό,τ’ είχες αγαπήσει.

Θυμάσαι, Μάρκε, που έφερες από του ανθυπάτου
το μέγαρον τον Κυρηναίο περίφημο ζωγράφο,
και με τι καλλιτεχνικήν εκείνος πανουργία
μόλις είδε τον φίλο σου κ’ ήθελε να σας πείσει
που ως Υάκινθον εξ άπαντος έπρεπε να τον κάμει
(μ’ αυτόν τον τρόπο πιο πολύ θ’ ακούονταν η εικών του).

Μα ο Λάνης σου δεν δάνειζε την εμορφιά του έτσι·
και σταθερά εναντιωθείς είπε να παρουσιάσει
όχι διόλου τον Υάκινθον, όχι κανέναν άλλον,
αλλά τον Λάνη, υιό του Pαμετίχου, Aλεξανδρέα. 
----------------------------------------------------------------


Ψυχοπαίδης
------------------------------------------------------------------------------------
Παπαδημητρίου :Εξαιρετική έμπνευση από το ποίημα "Τεχνητά άνθη"

                              Τεχνητά Άνθη (Κρυμμένα)
Εκτύπωση
                Δεν θέλω τους αληθινούς ναρκίσσους — μηδέ κρίνοι
                        μ’ αρέσουν, μηδέ ρόδ’ αληθινά.
                Τους τετριμμένους, τους κοινούς κήπους κοσμούν. Με δίνει
                        η σάρκα των πικρία, κούρασι, κι οδύνη —
                                τα κάλλη των βαρυούμαι τα φθαρτά.

        Δώστε με άνθη τεχνητά — οι δόξες του τσινιού και του μετάλλου —

που δεν μαραίνονται και δεν σαπίζουν, με μορφές που δεν γερνούν.
                Άνθη των εξαισίων κήπων ενός τόπου άλλου,
                που Θεωρίες, και Pυθμοί, και Γνώσεις κατοικούν.

                Άνθη αγαπώ από υαλί ή από χρυσό πλασμένα,
                        της Τέχνης της πιστής δώρα πιστά·
                με χρώματ’ απ’ τα φυσικά πιο εύμορφα βαμμένα,
                        και με σεντέφι και με σμάλτο δουλευμένα,
                                με φύλλα και κλωνάρια ιδανικά.

        Παίρνουν την χάρι των από σοφή κι αγνότατη Καλαισθησία·

μέσα στα χώματα δεν φύτρωσαν και μες στες λάσπες ρυπαρά.
                Εάν δεν έχουν άρωμα, θα χύσουμ’ ευωδία,
                θα κάψουμ’ εμπροστά των μύρα αισθηματικά.
--------------------------------------------------------------------
Βαρώτσος
----------------------------------------------------------------------------------------

Δασκαλάκης με ένα υπέροχο έργο αλλά  που είχε άσχετο τίτλο

------------------------------------------------------------------------------------------

Τέλης Σοφιανόπουλος για το ποίημα " Τείχη"

                                  Τείχη (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.

Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·

διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.

-----------------------------------------------------------------------------------
Ιθάκη (Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
-------------------------------------------------------------------------------
Μιχάλης Μανουσάκης "Στον ίδιο χώρο"
                                 Στον ίδιο χώρο ( Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Οικίας περιβάλλον, κέντρων, συνοικίας
που βλέπω κι όπου περπατώ· χρόνια και χρόνια.

Σε δημιούργησα μες σε χαρά και μες σε λύπες:
με τόσα περιστατικά, με τόσα πράγματα.

Κ’ αισθηματοποιήθηκες ολόκληρο, για μένα.

-------------------------------------------------------------------------------



Εκτύπωση
Εδ.Σακαγιάν για το ποίημα "επιθυμίες" (Αν και το έργο είχε άλλο τίτλο)

                                                    Επιθυμίες ( Αναγνωρισμένα)
Εκτύπωση
Σαν σώματα ωραία νεκρών που δεν εγέρασαν
και τάκλεισαν, με δάκρυα, σε μαυσωλείο λαμπρό,
με ρόδα στο κεφάλι και στα πόδια γιασεμιά —
έτσ’ η επιθυμίες μοιάζουν που επέρασαν
χωρίς να εκπληρωθούν· χωρίς ν’ αξιωθεί καμιά
της ηδονής μια νύχτα, ή ένα πρωί της φεγγερό.



Έτσι, οι Τέτσης, Θεοχαράκης, Καράς, Τσόκλης, Ξενάκης, Μυταράς, Φασιανός, Σόρογκας,Μακρουλάκης , Δρούγκας, Ίσαρης, Λεβίδης, Φανακίδης, Ψυχοπαίδης, Αρβανίτης, Ξένου , Αδαμάκος, Δασκαλάκης, Παπαδημητρίου , Μανουσάκης, Αρφαράς, Βαρώτσος, Γκόνου, Παπασάικας, Μποκόρος, Σακαγιάν, Σπηλιόπουλος, Χάρος, Μαδένης, Αθανασιάδη , Γυπαράκης, Ρόρρης, Ψυχούλης, Χαραλαμπίδης, Παπαηλιάκης, Χουδαλάκης, Σοφιανόπουλος και Στοαντζίκηςδημιούργησαν ευφάνταστα έργα, άρρηκτα συνδεδεμένα με τον ποιητικό λόγο του κορυφαίου ποιητή, τα οποία αποκαλύπτουν ένα κόσμο όπου δυναμικά συνυπάρχουν ο λόγος και η εικόνα..


Η Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών, Πρύτανης, Ελένη Αρβελέρ, επισημαίνει στον ομότιτλο κατάλογο της έκθεσης: «Όσο κι αν φανεί αιρετικό, νομίζω ότι ο Καβάφης σκέφτεται με εικόνες, οι ιδέες έρχονται ύστερα, και μπερδεύονται με συγκινήσεις, εμπειρίες και βιώματα. Θεωρώ ότι ο Καβάφης ήταν ένας πεισματικός, ένας επίμονος εικονολάτρης (όχι εικονόδουλος), εικονολάτρης όμως μιας κοσμικής (όχι χριστιανικής αλλά εθνικής, όπως θα έλεγε) κοπής. Έτσι κι αν δεν θυμάσαι στίχους ποιήματος που διάβασες και ξαναδιάβασες, σίγουρα θα κρατά η μνήμη σου κάποια εικόνα που, είτε εισαγωγικά είτε καταλυτικά, το πλαισιώνουν. Τα παραδείγματα άπειρα. Να θυμίσω βιαστικά: Τον γέρο που αποκοιμιέται στο τραπέζι, τα δάκρυα και τις μακριές χαίτες των Αλόγων του Αχιλλέα, τα χρωματιστά γυαλιά του Καντακουζήνειου στέμματος, τον παλαιό καθρέφτη στην είσοδο του πλούσιου σπιτιού, τα ρούχα τα πορφυρά ή τα παλιόρουχα, τη σπασμένη ρόδα, τα πλοία με τα λάφυρα, κ.τ.λ. κ.τ.λ. Αυτά συνθέτουν το σκηνικό της καβαφικής ποίησης.»


Ο Διευθυντής εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη και επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, χαρακτηριστικά αναφέρει στον κατάλογο: «Για τους Έλληνες το κάθε τι είναι μορφή. Οι 40 σύγχρονοι Έλληνες δημιουργοί ιστορούν, καθένας με το προσωπικό του ιδίωμα, τη διαχρονική ποίηση του Αλεξανδρινού, κατακτώντας μέσα από το έργο τους τη στερεότητα και τη διάρκεια. Η πολυπρόσωπη και πολυφωνική συνύπαρξη όλων αυτών των καλλιτεχνών επιβεβαιώνει ότι η ποίηση και η εικαστική δημιουργία εκφράζουν μια αίσθηση ολότητας, μια κοινή αναζήτηση. Οι ιδέες, σε αρκετές περιπτώσεις, όπως σε αυτή τη θεματική έκθεση, μπορεί να είναι ταυτόσημες, η προσέγγισή τους όμως από τον καθένα καλλιτέχνη είναι ξεχωριστή, καθώς σε αυτή αποτυπώνεται η προσωπική του ανάγνωση. Ας μνημονεύσουμε την εξομολογητική κατάθεση του ίδιου του ποιητή «ας μην προσπαθήσουν να βρουν ποιος ημουν απο τα οσα εκαμα και ειπα»... Ο καβαφικός αισθησιασμός προσφέρει στους εικαστικούς καλλιτέχνες πάντα ένα καταφύγιο, ένα αινιγματικό δυναμικό πεδίο για νέες εκφραστικές διατυπώσεις και αισθητικές αντιπαραθέσεις, ανακαλώντας, άλλοτε άμεσα και άλλοτε υπαινικτικά, έναν ατέρμονο διάλογο ποίησης και εικαστικής δημιουργίας. Μέσα από το μεθυστικό πάθος και τις κρυφές επιθυμίες ο Καβάφης κατάφερε να μεταμορφώσει τη σάρκα σε λόγο ενάντια στους κανόνες και στα ήθη της κοινωνίας της εποχής του. Έτσι έπλασε τον δικό του κόσμο, κομίζοντας τα μέγιστα στην τέχνη. «Έπιθυμίες κ’ αισθήσεις εκόμισα εις την Τέχνη», μας λέει, και, με την ποίησή του κατέκτησε μια τέχνη, που φαίνεται πως νίκησε τη φθορά του χρόνου και απέκτησε οικουμενικές διαστάσεις.»

Εκατό και πλέον έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, σχέδια, εγκαταστάσεις μαζί με χειρόγραφα του ποιητή και πολύτιμες εκδόσεις, που ανήκουν στις συλλογές των Μουσείο Μπενάκη - Πινακοθήκη Γκίκα, Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη, στους Διονύση Φωτόπουλο, Φάνη Πάλλη-Πετραλιά, Ζαχαρία Πορταλάκη, Δημήτρη Σαββίδη, Πέτρο Βέργο, Θανάση Μιχαηλίδη και στις εκδόσεις Ίκαρος και Ερμής, μεταξύ των άλλων, πλουτίζουν την μοναδική αυτή έκθεση.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου